اثر تنش خشکی بر شاخص‌های رشدی نهال‌های چای آلوده به نماتد مولد زخم ریشه (Pratylenchus loosi) و مقدار جمعیت نماتد

نماتد مولد زخم ریشه (Pratylenchus loosi)، مهم‌ترین عامل خسارت‌زای چای در ایران است که باعث ایجاد خسارت کیفی و کمی به محصول چای می‌شود، با توجه به اینکه درصد بالایی از کشت چای در ایران به­صورت دیم است، این پژوهش با هدف بررسی تأثیر دوره­های گوناگون آبیاری و متعاقب آن تنش خشکی بر فاکتورهای رشدی نهال­های چای در دو نوع خاک با بافت لومی- شنی و لومی-رسی آلوده به P. loosi و مقدار جمعیت نماتد انجام گرفت. نهال­های چای از کلون امیدبخش 100 در گلدان­هایی با حجم 6000 سانتی­مترمکعب حاوی خاک آلوده با تراکم جمعیت یک نماتد در گرم خاک کاشته شدند دوره­های آبیاری به­صورت 7، 14،21 و 28 روز و بدون آبیاری اعمال شدند. تیمارها در فضای باز ایستگاه تحقیقات چای شهید افتخاری فومن (فشالم) به مدت هشت ماه نگهداری شدند و مراقبت‌های معمول زراعی انجام شد. پس از این مدت نهال‌ها برداشت شدند و در هر واحد آزمایشی شاخص‌های رشدی از قبیل ارتفاع، وزن کل، وزن تر ریشه، وزن تر و خشک اندام هوایی و حجم ریشه اندازه‌گیری شد. شاخص‌های مربوط به نماتد، شامل مقدار جمعیت در خاک و ریشه نیز تعیین شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که تیمارها در شاخص‌های اندازه گیری شده با یکدیگر اختلاف معنی‌دار آمـاری داشتند. Pratylenchus loosi در نهال­های چای با دور آبیاری مطلوب 7 و 14 روز نسبت به دورهای آبیاری 21، 28 روز و بدون آبیاری تکثیر یافت جمعیت نماتد در ریشه با مقدار حجم ریشه و وزن ریشه در دوره‌های گوناگون آبیاری نسبت کاملاً مستقیم نشان داد. نتایج این بررسی نشان داد که علیرغم وجود جمعیت بالای نماتد در دورهای آبیاری 7 و 14روز نهال­های چای آبیاری شده با این دوره­های آبیاری نسبت به تیمارهای بدون آبیاری و 21 و 28 روز توانایی بیش­تری در تحمل آلودگی و خسارت P. loosi داشتند، به­گونه­ی­ که تیمارهای 21 و 28 روز آبیاری با وجود دارا بودن کمترین مقدار جمعیت نماتد در ریشه، بیش­ترین کاهش شاخص­های رشدی را نشان دادند که می­تواند بیانگر تاثیر نماتد حتی در جمعیت کم روی رشد نهال چای در شرایط تنش خشکی باشد که با کاهش رطوبت خاک تشدید می­شود. در بافت لومی- شنی، مقدار جمعیت نماتد در ریشه و خاک نسبت به بافت لومی-رسی  بیش­تر بود. این بررسی مشخص کرد که در دورهای آبیاری 7 و 14 روز که تقریباً نیاز آبی گیاه چای فراهم می­شود، نهال­ها خسارت کمتری را نسبت به تیمارهایی که آب کمتری دریافت می­کنند، متحمل می‌شوند.